Çin’in toplam borç stoku taşınamaz büyüklüğe geldi

Deniz GÖKÇE / aksam.com.tr

Bu ne demek? Çin ya sıkı bir finansal krize düşme riskini taşıyor ya da Japonya gibi uzun bir deflasyon, yani uzun süre büyüyememe dönemi yaÅŸamak durumuna gelecek! 

Çin’in toplam net borcu mart ayında dolar olarak 25 trilyon dolar kadar olarak hesaplandı. Bu kadar borç oranı ancak ABD veya Euro Bölgesi’nde olabilir. 
Çin’in borcu, düzeyi kadar, ne kadar kısa zamanda ne kadar çok hızla arttığı açısından da endiÅŸe verici. 2007 yılının sonunda toplam borcu GSYÄ°H oranı olarak sadece yüzde 148 idi.

Büyüme ve finansal risk hedefi

Çin’in hızla aratan borcu IMF tarafından da kısa bir zaman önce gündeme getirilmiÅŸti. Goldman Sachs’ın yatırım stratejisi uzmanı Ha Jiming de bu konuyu vurgulayan bir raporu 2016 yılının başında yayımlamıştı. 
Geçen yılın üçüncü çeyreÄŸinde bankaların bankası BIS geliÅŸen ülkelerin tamamının toplam borcunu GSYÄ°H oranı olarak yüzde175 olarak hesaplarken Çin’in borcunu yüzde GSYÄ°H oranı olarak yüzde 249 olarak hesaplamıştı. Aynı büyüklük ABD için yüzde 248 ve Euro Bölgesi için de yüzde 270 olarak bulunmuÅŸtu. 
Beijing’in (Pekin) zaten kısa vadede büyümeyi arttırmak ve uzun vadede de finansal riski azaltmak çabası içinde olduÄŸu biliniyor. Ama 2016 yılının ilk üç ayında yeni borçlanmanın bir evvelki yılın kredi artışının yüzde 50’si kadar arttığı da biliniyor. 
Birçok uzman da Çin’in ekonomik ve finansal saÄŸlığının risk içinde olduÄŸunu vurguluyor. Çin’in durumunu Lehman ve Bears and Stern kuruluÅŸlarının kriz ortamındaki yapısına benzetiyor. 
Tabii Çin banka sitemine devletten nakit aktararak bankaları likit tutabilir. 
Ama geri ödenemeyen borçların da Japonya benzeri bir deflasyon yaratmasının olasılığı da oldukça yüksek.

Borç gidişatı endişe verici

Birçok kimse Çin’in borç yükünün Nomura’nın Yöneticisi Richard Koo tarafından Japonya’nın geçmiÅŸ sorunlarına bakarak icat ettiÄŸi tabirle 'bilanço resesyonu' kurbanı olacağını düşünüyor. Åžirket borçları çok yüksek düzeye gelince klasik para politikası etkisiz hale geliyor ve de ÅŸirketler borç azaltma giriÅŸimine angaje oluyor ve de en ucuz düzeylerde bile yeni borç almıyor. Bu da büyümeyi baltalayarak enflasyon getiriyor. Borçlar bilançolarda gözükmezse de sorunlar deflasyon olarak ortaya çıkıyor. 
BIS Eylül 2015'te 42 ülkenin toplam borç sayılarını hesaplayarak yayınlamıştı. BIS de Çin’in borç gidiÅŸatından endiÅŸeli idi.